[TÌM HIỂU] Các Họ Hiếm Ở Việt Nam

Đất nước chúng ta là một đất nước đa dân tộc với hơn 54 dân tộc anh em khác nhau. Vậy Việt Nam có bao nhiêu họ và đâu là Các Họ Hiếm Ở Việt Nam? Hãy cùng Stcpharco khám phá qua bài viết dưới đây nhé!

Họ là gì? Cấu trúc họ tên của người Việt

Họ là một phần trong cấu trúc tên đầy đủ của một người, giúp biết người đó thuộc gia đình nào. Còn dòng họ là những người có cùng một “ông tổ”, những người có cùng một dòng dõi. So với họ, dòng họ mang một ý nghĩa rộng lớn hơn nhiều.

Họ ở Việt Nam và trên thế giới. Ở Việt Nam hay các nước trên thế giới, khi sinh ra mỗi người đều có một họ. Tùy từng vùng miền, từng quốc gia, vùng lãnh thổ sẽ có cách đặt tên và vị trí họ riêng. Đối với các nước châu Âu, tên thường được đặt trước họ, trong khi ở các nước châu Á, họ được đặt trước tên. Ở Việt Nam, họ và tên của mỗi người sẽ được đặt tên theo cấu trúc sau: họ, tên đệm, tên chính.

Con gái sẽ thường lót chữ Thị, Ngọc con trai thì lót chữ Văn hoặc Hữu. Đó là lý do ta thường nghe “Nguyễn Văn A”, “Nguyễn Thị B” ở khắp nơi. Dòng họ sẽ là căn cứ để nói lên người cùng huyết thống, cùng tổ tiên. Đôi khi tên đệm cũng được bỏ qua và họ tên chỉ rút ngắn còn 2 từ.

Hơn nữa, không phải quốc gia nào cũng có một cách đặt tên cho một người bằng họ và tên của họ. Có những quốc gia sẽ có những cái tên được đặt theo 2 họ hoặc 2 tên riêng biệt hoàn toàn. Hay ở một số quốc gia như Tây Tạng, Iceland hay người dân sống ở đảo Java chỉ có tên mà không có họ…

Việt Nam có bao nhiêu họ?

Việt Nam là một quốc gia nằm trong khu vực Châu Á – Đông Nam Á và chịu ảnh hưởng nhiều của văn hóa Á Đông, đặc biệt là văn hóa Trung Hoa. Vì lý do này, họ Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng một phần từ họ Trung Quốc. Tuy nhiên, Việt Nam không có nhiều họ như vậy.

Việt Nam có 54 dân tộc anh em sinh sống, trong đó dân tộc Kinh chiếm đa số, còn các dân tộc thiểu số sống rải rác trên toàn lãnh thổ. Hầu hết họ ở Việt Nam đều xuất thân từ những đại gia đình của một triều đại lịch sử nào đó ở nước ta. Cùng với sự phát triển của con người, những thay đổi của xã hội cũng khiến số lượng họ của người Việt thay đổi.

Theo thống kê mới nhất từ cuốn Họ và tên của người Việt, nước ta hiện có gần 1023 họ. Trong đó, người Kinh có 300 họ khác nhau, còn lại là tên của các dân tộc thiểu số, và một số họ khác có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ đại. Ngoài những họ phổ biến, thông dụng, ở Việt Nam còn có những họ hiếm, nhưng hầu hết những họ này, kể cả một số người kể trên, đều có nguồn gốc từ Trung Quốc.

Sự phân bố của các họ tại Việt Nam

Với sự đa dạng của các dân tộc, tại Việt Nam các họ thường phân bố như sau:

Họ của người Kinh và người Việt gốc Hoa thường được Hán hóa mạnh mẽ từ đầu Công nguyên, đặc biệt là trong thời kỳ Bắc thuộc lần hai trở đi. Và các họ này phân bố trên cả nước.
Họ của các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ như Tày, Thái,… thường có nguồn gốc từ tín ngưỡng tô-tem của xã hội thị tộc nguyên thủy nhưng theo phụ hệ. Một số họ cũng Hán hóa do các sắc tộc di cư từ miền Nam Trung Quốc đến.
Họ của người dân tộc thiểu số như Ê Đê,… phân bố khu vực Tây Nguyên.
Họ của người Chăm thường ở khu vực Nam Trung Bộ và Nam Bộ.
Họ của người Khmer phần lớn xuất hiện tại Nam Bộ.

Những Họ Phổ Biến Ở Việt Nam

Việt Nam có tới hơn 10034 họ khác nhau là vậy, tuy nhiên chỉ có 14 họ phổ biến nhất bao gồm:

Họ Nguyễn: 38,4%
Họ Trần: 12,1%
Họ Lê: 9,5%
Họ Phạm: 7%
Họ Hoàng/Huỳnh: 5,1%
Họ Phan: 4,5%
Họ Vũ/Võ: 3,9%
Họ Đặng: 2,1%
Họ Bùi: 2%
Họ Đỗ: 1,4%
Họ Hồ: 1,3%
Họ Ngô: 1,3%
Họ Dương: 1%
Họ Lý: 0.5%

Hầu hết những họ phổ biến ở Việt Nam đều liên quan đến các triều đại phong kiến Việt Nam và họ phổ biến nhất của người Kinh và của toàn bộ người Việt Nam chính là họ Nguyễn.

Dân số Việt Nam mang họ Nguyễn có tới khoảng 38% và đây cũng là điều dễ hiểu bởi, triều đại nhà Nguyễn chính là triều đại cuối cùng của phong kiến Việt Nam.

Tương tự, các họ Trần, Lê, Lý cũng phổ biến bởi đó là họ của các vị hoàng tộc từng cai trị Việt Nam và đó là triều đại nhà Trần, Tiền Lê – Hậu Lê và nhà Lý.

Các Họ Hiếm Ở Việt Nam

Bên cạnh những họ phổ biến thường gặp thì ở Việt Nam còn một số họ hiếm nhưng đa phần các họ này, kể cả một số họ ở trên đều có xuất xứ từ Trung Quốc ví dụ một số họ hiếm gặp ở Việt Nam như sau:

Họ Hạch
Họ Phùng
Họ Vi
Họ Nông
Họ Âu
Họ Phương
Họ Bạc
Họ Hi
Họ Giáp
Họ Yên
Họ Tiếp
Họ Cảnh
Họ Dã
Họ Đôn
Họ Bì
Họ Ca
Họ Lạc
Họ Thào
Họ Ung
Họ Ma
Họ Chiêm

Như đã nêu phía trên, có tới 90% người Việt Nam mang những họ phổ biến như Nguyễn, Lê. Vậy chính xác là 10% họ còn lại là những họ hiếm ở Việt Nam, tiêu biểu phải kể đến các họ Thạch, họ Phùng, họ Vi, họ Nông, họ Xa, họ Uông, họ Khâu… Đa phần các họ hiếm này đều có nguồn gốc từ Trung Quốc và chúng ta thi thoảng sẽ nghe thấy những họ này từ những người Hoa hoặc những người sống ở vùng núi.

Tìm hiểu về dòng họ lâu đời nhất tại Việt Nam

Trong các họ ở Việt Nam, nhắc đến dòng họ lâu đời nhất phải kể đến họ Ma. Tính đến nay, họ Ma đã trải qua 79 đời. Người họ Ma thường là người dân tộc Tày và sinh sống chủ yếu tại vùng núi của tỉnh Phú Thọ.

Không chỉ là dòng họ lâu đời nhất, họ Ma còn là dòng họ duy nhất còn lưu giữ trọn vẹn Ngọc Phả. Đây là minh chứng cho việc cụ tổ của họ Ma được sinh ra từ đời Vua Hùng thứ 18. Mặc dù đã lui về ở ẩn khi cụ tổ Ma Khê thành danh, nhưng đến đời thứ 43, cụ Ma Xuân Trường lại được ghi công vào sử sách của nước nhà. Từ đó, danh tiếng họ Ma lại lần nữa vang xa.

Ngày nay, theo một số quan niệm cho rằng Ma là xui xẻo nên có không ít người tự ý đổi từ họ Ma thành Mai. Tuy nhiên, trong Ngọc Phả của dòng họ Ma vẫn ghi lại đầy đủ lịch sử của dòng họ này. Đây chính là niềm tự hào và vinh dự của rất nhiều người thuộc họ Ma.